دعوتی برای ساختن آینده‌ای بومی , از گیلان، برای گیلان
آقایان و خانم ها
علی عباس‌زاده، سعید آقایی ملاسرایی ,سعید سیمیاری همدم , فاطمه قلی‌پور، بهرنگ مودب،علی رمضانی , مهدی صفاتی، حجت سجادی، بابک صیاد، مهدی محوی , سید فرشید فلاح، کامبیز راحمی‌پور، نریمان یوسفی، مرتضی فلاح کرگان، مرتضی یوسف‌پور، زهرا میر اعلمی، حسین استقامتی، امین مغفرتی، مازیار سیدنژاد، ابوعلی گلزاری، عرفان منصوریان، علیرضا فدایی‌پور، محمد مهدی پور، سارنگ حسن‌پور، رضا نادم، حسین نقاشی، سعید آفتابی، علی انجم‌روز، ابراهیم خردکیش، مهدی هدایتی، علی‌اکبر پورعلی، جواد نظری‌مقدم، سجاد ستوده، جواد حسن‌بیگی، علی شفاهی، حمزه کامران‌زاده، حسین عزیزی، سیامک احمدزاده، محمد علی بصیری، احمد گلزار، علیرضا زادبر، سید جلال نورحسینی، علی باستی، عادل علوی، مجتبی نعیمی، علیرضا سحرخیز، حجت نظری، مهدی جعفری، سیدعلی زربافی، علیرضا کنعان‌رو، پیروز فخر محمدیان، سجاد مصلحی، روح‌الله بخشی‌نژاد، ناصر اسماعیل‌پور، مجید عزیزی، جهانبخش جم، آرمان پورقربان، فرشاد شریفی، مرتضی برگستان، معین مهدوی‌نیا، فرزاد پریزاد، عبدالرضا ابراهیمی، مانی زرشکی، صادق زرین، حامد رضایی‌مناف، فرزانه طواف‌زاده، علی کامران‌زاده فومنی، طاهر کرم‌دوست، محمد انام‌پور، محمد فرحی، فریبرز سعیدی‌کیا، ایمان ظلمتی، حامد قلی‌زاده، محمد قنبرزاده، کیان پوررهنما، روح‌الله غفاری، نازنین اسماعیل‌پور، جواد شفیعی‌ثابت، رضا جمشیدی چناری، بابک شکوهی‌راد، مهرداد ورزل‌دوست، طهمورث عموپور، مجید بهستانی، مصطفی انصاری، نسیم طواف‌زاده، محمد حسین ضمیریان، فرشاد نوروزپور، سهیل سجودی، بابک مهدی زاده، سجاد حسینی، میثم عفتی، تقی زاده، روح الله پور اسماعیلی، سیاوش اقاجانی، حسین بهمنش، امین مهر اور، سامان جوزی، حمید رضا راغب، مازیار حسینی، محمد جواد باقری ارومی، هادی ادیب، ابوذر باقر سلیمی، داوود سیابی، سید محمد اسحاقی، قاسم مصفا مجید فاتحی، نسیم خاصی، امیر محمد پور، مهدی نورسته، پیمان قاسم زاده، مهدی خورشند، محمد امین مظلوم، حامد توکلی دارستانی، سعید بابایی، مرتضی عبدالهی، حجت عمویی فومنی، بهاره پورمرادی، مجید استوار، محمد رضا یاوری، ایمان رنجکش، مهدی لطفی چهارده، مهدی علیزاده، مرتضی مسرور نودهی، عباس نعیمی جور شری، حامد نقوی، علی پیک حرفه، امیر حسین ابر شهر، مجتبی یوسفی نژاد , کوثرغریب, ثمانه حسینی نوید, وحید بافکری ,روح الله وحیدی رودپیشی,مجتبی جعفری,امید ساعی, محمد منسومی, سجاد باشی , غلامرضا رضایی باز نشین ,
سلام علیکم
دعوتی برای ساختن آینده‌ای بومی , گیلان بی‌نقشه؛ فرصتی در آستانه‌ی تهدید
گیلان، سرزمینی با تنوع زیستی بی‌نظیر، فرهنگ کهن، نخبگان بسیار، موقعیت جغرافیایی ممتاز و منابع طبیعی غنی است. اما با همه‌ی این داشته‌ها، در بسیاری از شاخص‌های توسعه، در جایگاه قابل قبولی قرار ندارد.
مسئله این نیست که گیلان چیزی ندارد؛ مسئله این است که نمی‌داند با آنچه دارد، چه باید بکند , و بدتر از آن، کسی هم برایش برنامه‌ای ندارد.
امروز، ما جوانان و نخبگان گیلانی با انتخابی حیاتی روبه‌روییم: تماشاگر توسعه باشیم یا سازنده‌ی آن. این نامه دعوتی‌ست به تصمیم دوم.
۱. وضعیت موجود گیلان: واقعیت‌های تلخ در سایه‌ی فرصت‌های سوخته
الف) تصویر آماری و اقتصادی:
• نرخ بیکاری، به‌ویژه در میان جوانان تحصیل‌کرده، بالاتر از میانگین کشوری است.
• اقتصاد استان وابسته به کشاورزی سنتی، خدمات ناپایدار و گردشگری فصلی است.
• سهم صنعت در تولید ناخالص استان پایین و غیررقابتی است.
• سرمایه‌گذاری فناورانه و استارتاپی تقریباً نامحسوس است.
• پدیده مهاجرت نخبگان و فرار مغزها رو به افزایش است.
• فرسایش روستاها و گسترش حاشیه‌نشینی، بنیان اجتماعی گیلان را تهدید می‌کند.
ب) ناکارآمدی تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی:
• هیچ سند توسعه‌ی بومی، منسجم و پویایی برای گیلان وجود ندارد.
• اسناد موجود، اغلب ترجمه ناقصی از برنامه‌های ملی‌اند و با واقعیت‌های گیلان هماهنگ نیستند.
• تصمیم‌ها بیشتر در تهران گرفته می‌شوند؛ بی‌اطلاع از بافت اجتماعی، محیطی و تاریخی گیلان.
• نگاه مرکزگرا، گیلان را تنها “محل گردشگری” می‌بیند، نه “منطقه‌ای استراتژیک برای توسعه.
۲. تحلیل نظری: گیلان در تله‌ی توسعه‌نیافتگی
الف) نظریه وابستگی – گونار میردال:
• توسعه‌نیافتگی گیلان بازتابی از پیرامونی‌بودن استان و تصمیم‌سازی در مرکز (تهران) است.
• گیلان تابع سیاست‌هایی است که نه از دل آن برمی‌آیند و نه برای آن طراحی شده‌اند.
ب) نظریه نوسازی:
• گیلان میان سنت و مدرنیته معلق مانده است.
• فناوری وارد شده، اما بدون تطبیق با فرهنگ بومی، نتیجه آن بی‌هویتی و سردرگمی فرهنگی شده است.
ج) نظریه سرمایه اجتماعی – رابرت پاتنام:
• ضعف مشارکت مدنی، بی‌اعتمادی عمومی و انزوای نخبگان، سرمایه اجتماعی استان را فرسوده کرده است.
• پیوند میان دانشگاه، جامعه و نهادهای اجرایی تقریباً گسسته است.
۳. گیلان بی‌نقشه: پرسش بنیادین و جمع‌بندی وضع موجود
سؤال کلیدی: چرا گیلان توسعه نیافته؟
پاسخ ساده اما عمیق است: نه‌تنها ابزار توسعه را نداریم، بلکه حتی زبان مشترکی برای توسعه نداریم.
• توسعه فرایندی فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است، نه صرفاً یک برنامه عمرانی.
• گیلان هیچ نقشه راه مشخصی ندارد؛ نه از بالا طراحی شده و نه از پایین جوشیده است.
• فقدان نهاد هدایت‌گر، نبود گفتگوهای جمعی و انفعال مدیریتی، استان را به بن‌بست کشانده‌اند.
۴. راه‌حل‌ها و فراخوان: توسعه را از خودمان آغاز کنیم
اگر بپذیریم که گیلان هیچ نقشه روشنی ندارد و اگر باور کنیم که آینده این سرزمین در دست ماست، باید همین امروز نخستین قدم‌ها را برداریم. این گام‌ها می‌توانند چنین باشند:
۱) تشکیل «اتاق فکر توسعه گیلان»
• نهادی مستقل، بومی و مشارکتی؛ متصل به دانشگاه، جامعه مدنی، رسانه و مردم.
• رصد و طراحی مشکلات و ظرفیت‌ها، ارائه چشم‌انداز توسعه، نظارت فکری بر طرح‌ها.
۲) تدوین «نقشه راه توسعه گیلان»
• برآمده از واقعیت‌های محلی؛ با مشارکت همه اقشار (جوانان، زنان، کشاورزان، دانشگاهیان).
• جایگزین برنامه‌های مرکزگرا؛ با پیوست‌های زیست‌محیطی، فرهنگی و اجتماعی.
۳) بازتعریف نقش دانشگاه‌ها
• تبدیل دانشگاه‌ها از مراکز آموزشی به مراکز تولید فکر توسعه.
• ارتباط با صنعت، سیاست‌پژوهی، برگزاری نشست‌های مسئله‌محور.
۴) ایجاد رسانه توسعه‌محور مستقل
• رسانه‌ای فراتر از خبر، برای آموزش، تحلیل و تولید گفتمان توسعه.
• پیونددهنده نخبگان، مردم و فعالان اجتماعی.
۵) تربیت نسل جدید کنشگران توسعه
• آموزش زبان توسعه، مهارت تصمیم‌سازی و تربیت مدیران آینده از میان جوانان.
• آغاز فرآیند از مدارس، انجمن‌ها و دانشگاه‌ها.
۶) یادگیری از استان‌های موفق
• تبادل تجربه با استان‌هایی مثل یزد، اصفهان، خراسان رضوی.
• استفاده از الگوهای موفق نهادسازی، سیاست‌گذاری و مشارکت‌محور.
در پایان ؛
گیلان، اگر ما برایش نقشه نکشیم…
تا وقتی ما برای گیلان نقشه نکشیم، دیگران فقط برای استراحت، ویلاسازی و گذران تعطیلات به آن نگاه خواهند کرد.
تا وقتی ما سکوت کنیم، تهران تصمیم خواهد گرفت.
تا وقتی جوانان ساکت بمانند، گیلان همچنان در حاشیه خواهد ماند.
نسل ما اگر بخواهد، می‌تواند نه‌فقط یک استان، که الگویی از توسعه‌ی بومی، مشارکتی و پایدار بسازد.
از گیلان، برای گیلان
ارادتمند محمد پور خوش سعادت بیست و پنجم اردیبهشت ۱۴۰۴
با سلام و درود فراوان
در دوران خدمت شما در شهرستان بندرانزلی شاهد تلاش ها و دلسوزی های شما بودیم ، انشاالله در ادامه مسیر هم برای استان گیلان سرشار از برکت باشید . با آرزوی سلامتی و موفقیت برای شما .